Uitzicht op het ziekenhuisterrein en de vulkanen.
Maandag 9 april 2018
De afgelopen periode zijn Ineke en ik naar Uganda geweest, op bezoek bij vrienden. Ik vertrok een paar dagen eerder naar Kampala om daar een paar mensen te ontmoeten. Later ben ik doorgereisd naar Mutolere (in Zuidwest Oeganda) waar we vijf jaar op het ziekenhuisterrein hebben gewoond (1995-2000) van Mutolere Hospital. Daarna hebben we drie jaar (2000-2003) gewerkt in het Gezondsheids Departement van het Bisdom Kabale. Ineke reisde een paar dagen later direct naar Mutolere. Daar logeerden we bij Gerald in een huis boven op een van de vele heuvels in dat gebied (ook wel Klein Zwitserland genoemd). Gerald was acht jaar lang onze chauffeur vanaf onze eerste dag in Oeganda. We kennen hem en zijn gezin erg goed. En wij zijn de peetouders van zijn jongste dochter, Yvonne. Zij zit nu op de universiteit (studeert mass communication) en moet nog twee jaar.
Hieronder begint het verhaal vanaf 19 maart en eindigt op 4 april.
Maandag 19 maart 2018
Ik vloog vandaag van Amsterdam naar Kigali zonder problemen. Eerst met de trein (6u40) naar Schiphol. In Kigali opgehaald door een driver en staflid van het Beausejour Hotel. Nog even wat gegeten en daarna gaan slapen.
Dinsdag 20 maart 2018
Vandaag doorgevlogen van Kigali naar Entebbe (1u vlucht). Ook weer zonder problemen. Opgehaald door Hellen (met zoontje Francis) en Prima (haar zus, met een eigen shop met kleren). Leuke gesprekjes in de auto. Hellen heeft tot voor kort in het Gezondheids Departement van het Bisdom Kabale gewerkt. Zij doet nu een bachelor studie Public Health. Later gelunched in Mill Hill House in Kampala met Fr. Bernard Phelan (die nu de zaken runt van het Mill Hill House) en Fr. Louis Kessels. Dat is waar ik vier nachten heb geslapen. Ik kwam hier voorheen regelmatig als ik in Kampala moest overnachten. Het is altijd bijzonder in Mill Hill House, je ontmoet er allerlei mensen met een missie, letterlijk.
Wisdom woman was like a tree, quiet and magnificent, gemaakt door Sr Maria Luisa.
Woensdag 21 Maart 2018
Lunchafspraak bij de Comboni Sisters met Sr Maria Luisa. Vroeg vertrokken om verkeersdrukte voor te zijn. Weer allerlei stukken van Kampala gezien die ik alweer vergeten was. Er is nog weer meer verkeer dan voorheen. Gezellig weerzien en we hebben uitgebreid verhaalt over hoe het ons is vergaan de afgelopen jaren. Ik heb Sr Maria Luisa leren kennen in Zuid Sudan en ik heb haar ook daarna enkele keren ontmoet in Verona waar ze destijds een rusthuis voor oudere zusters runde. Inmiddels is ze alweer twee jaar in Kampala.
Donderdag 22 Maart 2018
Ontbeten in Mill Hill House met twee jongemannen die voor priester studeren in India. Theologie en Filosofie. Gepraat over hun gewenning aan het leven in India. 10u afgesproken met Hellen. Ze vertelde over haar studie, haar gezin en alle ontwikkelingen in het Gezondsheids Department van het bisdom. Lunchafspraak met Julius Okiria bij Ethiopian Restaurant in Kabalagala. Ingera gegeten. Hij is de accountant waar ik veel mee gewerkt heb in de jaren in Oeganda. Ruim de tijd genomen om van alles door te nemen. Situatie is lastig voor hem als accountant met veel terugtrekkende donoren. Hij heeft zes kinderen en die hebben allemaal schoolfees nodig. De kosten voor onderwijs is al jaren het hoofdthema voor ieder gezin in Uganda.
Vrijdag 23 Maart 2018
Weer geluncht met Comboni Sisters. En weer allerlei gesprekken met Sr Maria Luisa. Zij is iemand die altijd op zoek is naar verbeteringen en snapt dat ze voorzichtig moet zijn om niet al teveel weerstand op te roepen. Het liefst zou ze in een ziekenhuis met kinderen werken, daar ligt haar hart. Nu doet ze de financien van de zusters en al hun projecten in Oeganda.
Pad richting Gerald’s huis.
Zaterdag 24 Maart 2018
Ineke vliegt vandaag met KLM naar Kigali. Ik rijd met de auto met Henriette, Lucy en een driver naar Mutolere. Langzame tocht (veel drukte onderweg), laat vertrokken, pas om 10u ’s avonds in Mutolere.
Gerald and Albert.
Mary with her three daughters: Lucy, Yvonne and Henrietta.
Henriette en Lucy zijn de twee oudste dochters van Gerald, bij wie we zullen logeren. De andere dochter (Yvonne) is ons petekind en zij heeft een lange vakantie en is al in Mutolere. Gerald heeft een huis en een tuin op het hoogste van de heuvel waar ook de parochiekerk staat.
Sitting in Gerald’s garden.
Zondag 25 Maart 2018
Ineke opgehaald door Gerald van Kigali Airport. Uiteindelijk komen ze pas laat aan in Mutolere, omdat er nog wat geshopt en afgeleverd moest worden. Ik had een rustig leesdagje. Amusant om met de drie dochters aan tafel te zitten en hun onderlinge gesprekken te volgen.
Maandag 26 maart 2018
Naar beneden naar het ziekenhuisterrein gelopen langs ’the line’, de winkeltjes tegenover het ziekenhuis.
The Line.
Eerst naar Waltraud’s huis, daar wat gegeten voor de lunch en later ziekenhuis terrein verkend. Onderweg allerlei bekenden ontmoet (Justine Katto, Vastina, Agnes Kwitonda). Naar ons eerste en tweede huis van vroeger gekeken. Naar Mr Mayunga geweest kort bezoek. Naar oude school geweest en nieuwe school (3 verdiepingen!).
Ineke in meeting with school tutors.
Ook met Bernadette gesproken en andere tutors. Later ook met hoofd van de school (Sr Agnes).
Ineke with Sr Agnes, head of the nursing training school
Daarna teruggelopen naar boven.
Dinsdag 27 maart 2018
’s ochtends staat Helen op de stoep, terwijl Ineke zich nog aankleedt.
Slecht onderhouden waterbron.
Gewandeld in de buurt, achterlangs vanaf de kerk en doorgestoken tot aan waterbron en dan verder terug richting Gasiza. ’s Avonds uit gegeten met Mary, de drie kinderen en Gerald. Bij toeval Vallence ontmoet voor wie we vroeger schoolfees hebben betaald (doet nu masters in public health).
Onverwachte ontmoeting met een student voor wie we schoolgeld betaald hebben (Vallence).
Woensdag 28 maart 2018
Vandaag reizen Henrietta en Lucy terug naar Kampala.
Ontmoeting met Helen.
Ontmoeting met moeder, tante en oma van Helen.
Eerst naar Helen (die 5 jaar voor ons werkte in huis), Ancilla (haar moeder), Josephine (Helen’s tante) en de oude oma (van 104 volgens hun, mogelijk ook 90.., daartussen in ergens). We hadden cadeautjes mee voor allemaal en wat geld voor de Pasen en wat geld voor Helen voor de schoolfees van haar twee kinderen. Ze is nu een trotse, grote vrouw, die wat land heeft, een huis heeft gebouwd, een koe heeft gekocht. Etc. Mooi om te zien dat het goed met haar gaat!
Beschadigde vloer van Gasave Primary School.
Om 3 uur afgesproken met Bernadette en Rose Manirakiza (nu vice LC5 Chairman; dat is zoiets als vice voorzitter van het Districtsbestuur) om naar Gasave te gaan om de school gebouwen van Ome Henk te bekijken. Formele opening met toespraakjes door schoolhoofd en anderen. Daarna kinderen nog toegesproken en formele afscheidswoorden met bestuur. Daarna foto met alle leraren. Vallence bleek het hoofd van het management committee te zijn. De klaslokalen worden goed gebruikt en er is inmiddels allerlei schade ontstaan aan de bovenlaag van de vloer. Dat zorgt voor allerlei fijnstof in de klaslokalen.
Albert bedankt de leraren voor al hun werk onder moeilijke omstandigheden.
Op de weg terug nog even Paul Manirakiza begroet (broer Bernadette, man van Rose) nu retired, vroeger CAO, Chief Administrative Officer), Daarna nog even bij Bernadette’s huis langs geweest, haar oude (tweede) moeder begroet en een andere broer. Samen met Bernadette en andere broer ook nog even bij Bernadette’s huis in Kisoro geweest. Er is nog water en electriciteit nodig om er in te wonen, of om het te verhuren… Daarna (half zeven) meteen door naar Waltraud’s bar wat gedronken met dr Peter, Dr Gabriel, Dr Jerome en Mr Mayunga en Waltraud en Ineke. Later kwam Gerald er bij om ons op te halen.
Ontmoeting met Dr Damian NdagijImana, het vorige hoofd van het ziekenhuis.
Donderdag 29 maart 2018
Eerst naar Rubanda en daarna naar Bunyoni Overland Camp gegaan. De Rubanda sisters (o.a. Sr Christien Lekuru en Sr Kalpana Gamit) heetten ons hartelijke welkom. In de afgelopen jaren heb ik de zusters van Rubanda geregeld ondersteund met Excel-advies voor hun boekhouding.
Met Sr Kalpana and Sr. Christine achter de computer.
Ze hebben het zusterhuis verbouwd, erg mooi geworden met meer licht. Na wat thee en fruit zijn we naar de kliniek gegaan. Ziet er allemaal mooi uit. Er hangt allerlei informatie, procedures en statistieken aan de muur, veel aandacht voor kwaliteit van zorg. Nieuwe maternity. Ruim opgezet, met overal bednetten. Daarna wat gegeten in het zusterhuis. Ineke vertelde allerlei verhalen. Daarna cadeautjes gekregen. (mooi shirt en Ineke kreeg een mooi handgemaakt tasje om naar de kerk mee te nemen). Daarna naar Bunyoni Overland Camp. Twee cottages, single en double. Gerald ging terug om op vrijdag Waltraud en Damian naar Kigali te brengen. Yvonne bleef bij ons. Wat gedronken en daarna rondgelopen op het Camp en daarna wat gelezen buiten. Om zeven uur gegeten en daarna gaan slapen.
Vrijdag 30 maart 2018
na ons ontbijt in Bunyoni Overland Camp werden we gebeld door Gerald. De bisschop wil ons graag zien. Na wat overleg hebben we het zo geregeld dat we eerst worden opgehaald door een auto van het bisdom. Daarna gaan we dan een boottochtje maken richting Bushara Island. Na enig wachten inderdaad op opgehaald door driver Peter (die altijd Sr Claudia reed) en door Sr Prisca, de Diocesan Health Coordinator, die net heeft overgedragen aan Daniel. Door de stad naar Rushoroza gereden. Opengedaan en welkom geheten door de bisschop. Samen thee gedronken (met Ineke en Yvonne) er bij. Wij hebben wat verteld m.n. over 2012 en onze wandeltocht. Bisschop vertelde over de jaarlijkse pelgrimage naar Namugongo (11 dagen, ruim 40 km per dag). Daarna vertelde hij over de gebeurtenissen in het health office de laatste jaren. Daarna nog even naar oude en nieuwe office geweest, in een prachtig gebouw voor het oude gebouw met de kantoren. Daarna weer teruggebracht door de alleraardigste Sr Priscilla, die ons nog een mooi Annual Report meegaf.
Ontmoeting met Bishop Callist.
Toen met motorboot (peddelen zelf viel af na verhaal van bisschop over twee verdronken denen die gingen zwemmen …) naar Bushara island geweest.
Ineke and Yvonne in de boot.
Daar halve ronde gelopen met gids, die alle vogelgeluiden kon herkennen en ze ons later liet zien in een boek over volgens in oost-afrika en midden over eiland terug. Wat samosa’s besteld, maar dat duurde ruim een uur…. het waren wel grote samosa’s.
Ineke and Yvonne op Bushara eiland.
Daarna gewacht op Gerald die voor zeven uur aan kwam. Half tien waren we thuis. Daarna nog wat gegeten en gedronken.
Zaterdag 31 maart 2018
Later in de ochtend naar Bernadette gegaan voor de lunch. Bij de parish kwamen we Florence Mbonye tegen, zij verloor drie jaar geleden haar man en recentelijk haar broer (een priester). Afgesproken voor maandag 11u. Bernadette had zoals afgesproken een eenvoudige lunch bereid, met matoke, rijst, zoete aardappel, peas en wat groene groente (dodo) dat mij iets teveel aan spinazie doet denken. Ze verhaalde nog eens wat en hoe het allemaal is gelopen de afgelopen jaren. Deels vanwege de regen zijn we daar tot 4 uur gebleven en daarna weer teruggelopen naar boven, langs de parish naar Gerald’s huis. ’s Avonds de Paaswake van 8 tot 11u in de kerk op het ziekenhuisterrein. Het begon met een vuur buiten waarmee een grote kaars werd aangestoken. Later werd dat vuur gebruikt om ieders kaars aan te steken. Een sfeervol beeld. Tijdens de paaswake werd veel gezongen en gedanst en waren er wel 5 lezingen en een lange preek. Regelmatig stond iedereen mee te klappen en te heupwiegen. Tijdens hostie uitreiking zag ik voor het een jonge non die ook de hosties uitdeelde. Later weer terug met Gerald’s oude autootje en nog even gekeken naar de paaswake in het vaticaan.
Zondag 1 april 2018
ontbijt met eitje, eerst met alleen Yvonne, later ook met Gerald. Later naar de mis op het Pietersplein gekeken en later nog naar het Urbi et Orbi. ’s middags kwam Dr Pieter op bezoek, met wie we ook samen naar Kigali zullen reizen a.s. Woensdag. Het regende overigens flink die middag. Later kwam ook Mary, de vrouw van Gerald. Allerlei verhalen over vroeger werden opgehaald door Mary, o.a. haar reis naar Finland. Later ’s avonds nog gekeken naar de komiek Trevor Noah via de laptop van Gerald.
Maandag 2 april 2018
De hele nacht geregend en ook tijdens de ochtend bleef het drizzlen. Voor de lunch naar Mary gegaan. Gesprekken over Yvonne.
Dinsdag 3 april 2018
Ineke op safari.
Op bezoek geweest bij Florence Mbonye met wie ik veel heb samengewerkt. Op een gegeven werd het duidelijk dat het zou gaan regenen. In vlot tempo naar het ziekenhuis gelopen en daar met een brommertje naar boven gereden en het laatste stuk gerend. We zagen de regen steeds dichterbij komen, maar we hebben het net gered. Terwijl we het huis in liepen, begon het te stortregenen. ’s Avonds afscheidsmaal in Kisoro Town met Gerald, Mary en Yvonne.
Woensdag 4 april 2018
’s Ochtends ingepakt en later naar het ziekenhuis gegaan, waar we samen met dr Pieter gaan reizen richting Kigali Airport.